JEDAN SASVIM DRUGAČIJI BEOGRAD – STONI BEOGRAD

Gradova-imenjaka Beograda ima širom sveta. Još je u 15. veku turski putopisac Evlija Čelebija pisao da postoje četiri Beograda, po jedan u Srbiji, Rumuniji, Albaniji i Mađarskoj. „Beli gradovi“ se mogu naći i u Rusiji, Poljskoj, Hrvatskoj, SAD… Međutim, samo dva Beograda su bila sedišta kraljeva – glavni grad Srbije i Stoni Beograd (Sekešfehervar) u Mađarskoj.

 visit hungary 

 

Kraljevski grad

Stoni Beograd ili Sekešfehervar, kako ga zovu Mađari, nalazi se na pedesetak kilometara od Budimpešte, nedaleko od jezera Balaton. Reč „stoni“ iz imena označava „presto“, jer su se u ovom gradu krunisali mađarski kraljevi, čak 43 njih, od čega je 15 kraljeva i sahranjeno ovde. Stoni Beograd je bio i prestonica Mađarske od 12. veka, pa do 1543, kada su ga Turci osvojili. Stoni Beograd je danas deveti najveći grad Mađarske, veliko ekonomsko, železničko i putno raskršće, a ponosi se i bogatim sportskim i kulturnim životom.

 visit hungary 

 

Stoni Beograd (Sekešfehervar) i Srbi

Od 15. veka u Stoni Beograd počinju da se naseljavaju Srbi, kojima je ugarski kralj Matija Korvin dozvolio da se nastane u različitim delovima Mađarske u zamenu za njihovu vojnu službu. Do 18. veka oko 300 Srba je živelo u Stonom Beogradu, a 1772. godine, na mestu stare crkve, izgrađena je Jovandanjska crkva. Jovandanjska crkva se nalazi u Srpskoj četvrti, a sama crkva i četvrt su renovirane osamdesetih godina 20. veka, za šta je Stoni Beograd dobio Evropsku nagradu za zaštitu spomenika. U poređenju s drugim crkvama u gradu, Jovandanjska spolja izgleda skromno, ali zato njen barokni enterijer odlikuje raskoš. U Stonom Beogradu živela je, radila i umrla čuvena srpska slikarka Katarina Ivanović, koja je bila prva počasna članica Srpske akademije nauka i umetnosti.

 visit hungary 

Muzej na otvorenom Palotvarošu

Kvart Palotvaroš je nastao spajanjem dva stara naselja – Siget i Srpske četvrti. Srpska četvrt i dalje čuva atmosferu iz 17. i 18. veka kada su ovaj kraj naseljavali trgovci i zanatlije. Centar ove četvrti bila je Srpska ulica u kojoj se nalazi i Jovandanjska crkva, a nekada su tu bile i srpska škola, kao i kuće viđenijih srpskih porodica, ali i običnih seljaka i zanatlija. U svakodnevni život Srba u Stonom Beogradu moguće je zaviriti u Srpskoj ulici broj 11, gde se nalazi Kuća Danice Čikoš, koja je i dalje opremljena originalnim nameštajem iz 18. veka. Cela oblast Palotvaroš danas predstavlja muzej na otvorenom.

 visit hungary 

 

Srpsko groblje – zaboravljeno blago Stonog Beograda

Blizu Ulice Palotaj nalazi se gotovo zaboravljeno Srpsko groblje. Ovde su se ljudi sahranjivali od sredine 17. veka, kada je prostor groblja bio van grada. U pitanju je jedino groblje u ovom gradu na kom se neki od nadgrobnih spomenika smatraju istorijskim spomenicima, a u njegovom centru nalazi se mala pravoslavna kapela posvećena Svetoj Katarini. Najinteresantniji spomenik je groteskna nadgrobna ploča sa skeletom koji drži kosu, a mnoge nadgrobne ploče su i dalje dobro očuvane.

 visit hungary 

 

Ukoliko ste se odlučili da krenete na put Stonog Beograda, ne zaboravite da u plan puta ubacite i obližnji Balaton, najveće jezero centralne Evrope. Balaton ćete najbolje upoznati kroz biciklističku turu za celu porodicu. Zahvaljujući projektu BalatonBike365 biciklistički raj oko jezera obuhvata 1000 km obeleženih staza, 70 tematskih tura i 30 odmorišta. Sajt s planerima ruta, kao i mobilna aplikacija s navigacionim sistemom pomoći će vam da organizujete putanje i prilagodite ih svojim interesovanjima.

 visit hungary 

 visit hungary